Zelfstandig keuzes maken

Gedwongen huwelijken komen in traditionele gemeenschappen nog regelmatig voor. Ook is de keuzevrijheid wat opleiding betreft soms beperkt door vooroordelen over bepaalde studies of beroepen. Uit huis gaan voor het huwelijk is ook niet voor iedereen normaal. Zelfstandig keuzes maken is een belangrijk onderdeel van de emancipatie en een fundamenteel mensenrecht.

Wat zijn de gevolgen?

Sociale druk en controle liggen vaak ten grondslag aan keuzebeperking binnen traditionele gemeenschappen. Het maken van eigen keuzes en het weigeren van de plannen die de familie of gemeenschap voor iemand heeft, kan leiden tot sociale uitsluiting en soms zelfs geweld. Eergerelateerd geweld en/of gedwongen achterlating kan een gevolg zijn van eigen keuzes maken.

Wat kan ik doen?

Hoewel problemen rondom zelfbeschikking redelijk veel voorkomen in traditionele, gesloten migrantengemeenschappen, wordt er weinig hulp gezocht. Er is sprake van wantrouwen jegens hulpverleners, angst om een verblijfsvergunning kwijt te raken of om de familieverhoudingen te verstoren. Heeft u het vermoeden dat iemand worstelt met het maken van zelfstandige keuzes? Dan kunt u dit bespreekbaar maken.

• Vertel dat het in Nederland voor veel mensen vanzelfsprekend is om zelf beslissingen te maken over relaties, studies en wonen. Dit betekent niet dat je helemaal niet overlegt met je naasten, maar wel dat jij uiteindelijk zelf de beslissing neemt.
• Als u in gesprek gaat met de persoon of de familie, blijf dan neutraal en heb geen oordeel. Creëer in het gesprek een veilige sfeer waarbij beide partijen kunnen uitspreken wat hun meningen, ideeën en zorgen zijn.
• Voorlichting is belangrijk. Familieleden kunnen het oneens zijn met een studie-, partner- of woonkeuze, omdat ze er weinig vanaf weten. Onbekend maakt immers onbemind. Identificeer de vooroordelen of hiaten in de kennis en geef hier meer informatie over.
• Verwijs bij geweld en/of dwang eventueel door naar organisaties met specifieke expertise. Zie hiervoor de bijbehorende onderwerpen in deze handleiding.