VVD initiatiefnota en vijfpuntenplan

Op woensdag 5 oktober heeft Tweede Kamerlid Jeroen van Wijngaarden (VVD) een vijfpuntenplan bekend gemaakt met betrekking tot de bescherming van vrouwen in situaties van huwelijkse gevangenschap en huwelijksdwang. De vijf punten hebben betrekking op betere handhaving van de wet, de aanpassing van de wet en betere hulp voor vrouwen in deze situaties.

Femmes for Freedom is blij met het voorstel van de VVD, omdat hiermee de positie van kwetsbare meisjes en vrouwen wordt versterkt. Femmes for Freedom is met name blij met het voorstel voor een Nederlandse Forced Marriage Unit (naar het voorbeeld van Groot-Brittannie) en betere consulaire bijstand voor Nederlandse vrouwen in het buitenland die het slachtoffer zijn van gedwongen achterlating, huwelijksdwang of huwelijkse gevangenschap.

Het vijfpuntenplan van de VVD:

1. Intensivering van de handhaving van het Burgerlijk Wetboek (artikel 1:68) en artikel 449 Wetboek van Strafrecht: wat een onderzoeksjournalist kan, kan de politie ook. De VVD wil van het kabinet een actieplan om artikel 1:68 BW intensiever te handhaven.
2. Uitbreiding van de reikwijdte van het al bestaande artikel 449 Wetboek van Strafrecht van slechts de “bedienaar van een godsdienst” naar eenieder die direct en uit vrije wil betrokken is bij het sluiten van een illegaal huwelijk. Mensen die tot deze kring behoren zoals getuigen, degene die het ‘huwelijk’ voltrekt en de ‘gehuwden’ zelf moeten een boete opgelegd kunnen krijgen van de vierde categorie (d.w.z. max €20.500), of een gevangenisstraf van zeven maanden. Dat is vier tot vijf keer zwaarder dan wat nu kan. De regering kan hiertoe een wetsvoorstel uitwerken. Opvallend is dat de huidige wet nog uitgaat van de “bedienaar van een godsdienst”, terwijl in islamitische kring lang niet altijd een religieuze voorganger noodzakelijk is, maar ook iemand anders uit de gemeenschap kan zorgen dat er een onwettig shariahuwelijk tot stand komt. Dit is een extra reden om de reikwijdte van de huidige strafbepaling te verbreden. De verhoogde strafmaat en bredere reikwijdte past beter bij de inbreuk die wordt gemaakt op de gelijkwaardigheid van man en vrouw. Doordat illegale shariahuwelijken hiermee effectiever kunnen worden bestreden zal Nederland hiermee ook beter voldoen aan artikel 16 van het VN-Vrouwenverdrag inzake gelijke rechten bij huwelijkse betrekkingen. Bij illegale shariahuwelijken is van gelijke rechten voor vrouwen immers per definitie geen sprake.
3. Aangifteprocessen worden zo ingericht dat ook digitaal en op afstand aangifte kan worden gedaan. Alle delicten moeten voortaan in één proces verbaal worden opgenomen inclusief het illegale shariahuwelijk. Een vrouw die slachtoffer is van verkrachting binnen het huwelijk, een onwettig huwelijk en leeft in gedwongen isolement moet nu drie aparte aangiften doen. Dat hoeft na de hier voorgestelde vereenvoudiging niet meer.
4. Er moet een speciale telefonische politie-hulplijn komen voor vrouwen die slachtoffer zijn van huwelijksdwang, huwelijksgevangenschap, illegale huwelijken. In het Verenigd Koninkrijk zijn met zo’n hulplijn goede resultaten behaald.
5. Nederlandse vrouwen die in het buitenland slachtoffer worden van huwelijksdwang moeten, naar Brits voorbeeld, de hulp krijgen van een team dat vanuit Buitenlandse Zaken wereldwijd vrouwen te hulp kan schieten. Er komt een Nederlandse Forced Marriage Unit. Het geld dat Nederland besteed aan mensenrechteprojecten in ontwikkelingslanden (ca. €20 miljoen) moet eerst worden besteed om de hulp aan Nederlandse vrouwen die d.m.v. huwelijksdwang in het buitenland in hun gelijkwaardigheid worden aangetast. De regering onderzoekt aan de hand van de Britse, Duitse en Belgische praktijk welke andere verbetermogelijkheden er zijn voor de consulaire bijstand aan Nederlandse vrouwen. De Forced Marriage Unit van het Verenigd Koninkrijk werkt nauw samen met Britse ambassades. Vrouwen en meisjes worden in de landen van herkomst opgevangen en op een vliegtuig gezet.

Luister hier naar de toelichting van Jeroen van Wijngaarden en reactie van Shirin Musa van Femmes for Freedom.